«جلوههای نمایشی جنگ» و پاسخ به دو گزاره
این پژوهش با هدف معرفی و بررسی جنبهها و جلوههای نمایشی رفتار، گفتار و نوشتار رزمندگان هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران انجام گرفته است و سعی در نمودار ساختن ساختمایههای نمایشی در رفتار، گفتار و نوشتار آنان دارد.
غلامحسین دریانورد؛ «جلوههای نمایشی جنگ»؛ این کتاب در پی پاسخ به دو گزاره است: اینکه به نقل از «دیوید لسکو» نویسنده کتاب ارزنده «هنر نمایش نویسی جنگ» و تاکید بر رساله چینی «هنرجنگ»، بین هنر جنگ و هنر درامنویسی. در ایجاد و ابداع موقعیتها شباهتهایی وجود دارد که میتواند به کار هم آیند.
و اینکه به گفتهی «پل ویری لیوا» جنگ هیچگاه نمیتواند از جلوههای جادویی و نمایشی تهی باشد، چه هدف نهایی آن اصولا خلق همان جلوههای نمایشی است. جنگ اگر از جلوههای نمایشی تهی شود تحمل پذیر نخواهد بود.
و همانطور که در پیشگفتار این کتاب اشاره کردهام، این پژوهش با هدف معرفی و بررسی جنبهها و جلوههای نمایشی رفتار، گفتار و نوشتار رزمندگان هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران انجام گرفته است و سعی در نمودار ساختن ساختمایههای نمایشی در رفتار، گفتار و نوشتار آنان دارد.
این پژوهش در سه بخش و هشت فصل تنظیم شده است. بخش اول و دوم این کتاب خود مقدمهی بخش اصلی و پایانی است.
در این بخش از این پژوهش به جلوهها و جنبهها و خلاقیت نمایشی در رفتار، گفتار و نوشتار رزمندگان هشت سال جنگ تحمیلی عراق علیه ایران اشاره شده است. در عرصه رفتاری آداب و رسوم، با زیر مجموعههای امور اجتماعی، امور دفاعی، امور عبادی، بازییها، خلاقیتها، اوقات فراغت و...گنجینهی قابل توجهای برای بررسی
عناصر نمایشی در این عرصه است. آدمکسازی، روشهای نمایشی حفظ جان و استتار، سلاحهای نمایشی، تقلید صدا، زبان نمایشی، ورزش و سرگرمی، صحنه پردازی، عید نوروز، جشن حنابندان، عاشورا و شب غریبان، چفیه، رویاها و...شواهد مثالهای این فصل است.
در عرصه گفتاری شوخ طبعیها و حاضر جوابیها و منظومهها گنجینهی دیگری را فرا روی ما میگشاید که به عناصر نمایشی در آن پرداخته شده است .
بخشی دیگر از معارف عمومی جبهههای نبرد جنگ عراق علیه ایران به عرصه نوشتار جامعه رزمنده اختصاص دارد. که در این فصل با توجه به اهمیت خاطرات و عناصر و جنبههای نمایشی غنی آن بر روی این گونه ادبی تأکید بیشتری شده است.
در پایان و در لابهلای متن هر بخش نیز بعد از توصیف و بررسی مصداقها، به نتایج دست یافته، اشاره شده است و اینکه فرهنگ جبهه و بررسی گفتار رفتار و نوشتار جامعه رزمنده فرصتی را فراهم میآورد که به ظرایف و جنبههای ناپیدای روحی روانی آنان دست پیدا کنیم. و یا اینکه جنگها از اساطیر گرفته تاکنون در بطن خود سرشار از جلوهها و جنبههای نمایشی هستند و این میتواند به کار نمایش آید و دیگر اینکه با شناخت آدمهایی که هشت سال با جنگ و در جنگ زندگی کردهاند و تدبر در رفتار، گفتار آنان میتوان به تئاتر ناب دفاع مقدس نزدیک شد.