در حال بارگذاری ...
دبیر جشنواره بین‌المللی تئاتر معلولین‌ در بوشهر:

نمایش درمانی سبب توانمند سازی معلولین و پذیرش اجتماعی می‌شود

شاید تصور کنید که نمایش درمانی صرفا روی اختلالات رفتاری و درمان این گونه اختلالات خواهد بود اما به این صورت نیست و ما برای بالا بردن تمرکز، تقویت عضلات، تقویت گفتار، تقویت ماهیچه های بدن، حرکات چشمی و... از نمایش درمانی استفاده می‌کنیم.

چهاردهمین جشنواره تئاتر معلولین استان بوشهر هفته گذشته با تمام فراز و نشیب هایش در این دوره، به کار خود پایان داد. آن چه در این میان به خوبی قابل لمس بود، برگزاری این جشنواره با کیفیت مطلوب و در چارچوب استانداردهای تعریف‌ شده‌ای بود که هنرمندان توانیاب آن را به زیبایی به مخاطبان خود ارائه دادند. فاطمه فخری، مسئول امور هنری معلولین معاونت توانبخشی سازمان بهزیستی، یکی از داوران این جشنواره است که در این ارتباط با او گفتگو کردیم. فخری می گوید ما یاریگر و حامی توانیابان هستیم و باید از آن ها حمایت کنیم. او می گوید این شعار باید به عمل تبدیل شود تا شاهد توانمندی جامعه هدف باشیم و پذیرش اجتماعی اتفاق بیفتد:

 

جشنواره امسال را به لحاظ کیفی چطور ارزیابی میکنید؟

امسال ما جشنواره ای متفاوت داشتیم چراکه یکی از برنامه های سازمان بهزیستی امسال این بود که خود انجمن ها را درگیر کار جشنواره کند. ما معتقدیم که هر چیزی که به دل اجتماع رفته و توسط خود اجتماع اجرا شود، موفق خواهد بود چون جامعه هدف درگیر آن می شود.

جشنواره معلولین استان بوشهر امسال بسیار خوب بود و فکر می کنم مخاطبینی که آمدند و جشنواره و نمایش های آن را دیدند، صرفا گروه های معلول نبودند و جشنواره امسال، مخاطب بیرونی داشت و این اتفاق بسیار خوبی است. زیرا برای ما مهم است که تغییر نگرش اجتماعی ایجاد کرده و بتوانیم جامعه را درگیر این ماجرا کنیم.

 

امسال دبیری جشنواره تئاتر معلولین به خود توانیابان سپرده شد و آقای فیاض‌بخش نیز در استان بوشهر به عنوان دبیر جشنواره انتخاب شدند. سپردن دبیری جشنواره به توانیابان چقدر می تواند به افزایش کیفیت برگزاری جشنواره کمک کند؟

من در این چند روز، از مراکز مختلف توانبخشی برخی شهرستان های استان بوشهر بازدید کردم و شنیدم که بعد از انتخاب و تغییر دبیر جشنواره بعضی از دوستان به مراکز گفته بودند که در جشنواره شرکت نکنند. به نظر من این اتفاق خوبی نیست. چراکه ما اینجا هستیم که به بچه های معلول کمک کنیم. ما یاریگر و حامی هستیم. آقای فیاض بخش کارشناس ارشد تئاتر است و با توجه به مشکلاتی که داشته است، در این کار تخصص گرفته و خود را توانمند کرده است و به عنوان دبیر جشنواره هم انتخاب شد. ما نمی توانیم فقط در کلام بگوییم که حامی هستیم و باید بچه ها را در عمل نیز حمایت کنیم چراکه کار توسط جامعه هدف اجرا می شود و همان هدفی است که ما به دنبال آن هستیم. ببینید! چیدمانی که آقای فیاض بخش در این کار داشت، بسیار خوب بود و کمیته های مختلفی را در چارچوب استانداردهای تعریف شده تشکیل داده بود و به خوبی هم آن را مدیریت و اجرا کرد. زیبایی کار هم این بود که خود بچه های معلول مسئولیت کمیته ها و کار را به عهده گرفته بودند و چه چیزی می تواند زیباتر از این باشد. از طرفی افراد متخصص بیرونی هم آن ها را یاری می کردند. این حرکت بسیار زیبایی بود که امسال اتفاق افتاد.

یکی از اهداف ما این است که انجمن ها را به صورت استانی در هر استان دایر کنیم و کار را به خود بچه های توانیاب که در این کار متخصص هم هستند، واگذار کنیم. ما از همه دوستان می‌خواهیم که شعار را به عمل تبدیل کرده و یاریگر بچه های توانیاب باشند.

 

کیفیت نمایش ها امسال چطور بود؟

به طور کلی کیفیت نمایش ها هم بسیار خوب بود و نسبت به سال های گذشته شکل و فرم بسیار بهتری داشت. یکی از ویژگی های بسیار خوب نمایش های امسال جشنواره این بود که مراکز کم‌توانان فکری بهزیستی و توانبخشی هم در این جشنواره کار داشتند.

 

خیلی از همین بچه های کم توان فکری و حرکتی که علاقمند به تئاتر هستند به آموزش هم نیاز دارند. شما چه برنامه هایی را برای آموزش آن ها در نظر گرفتید و چطور آن ها را حمایت می کنید؟

قبل از پاسخ دادن به این سوال باید بگویم پروژه ای را از سال 94 در سازمان بهزیستی شروع کرده‌ایم که در واقع تقویت و گسترش برنامه های هنر درمانی در مراکز توانبخشی است. این برنامه ‌های شامل هنر درمانی، موسیقی درمانی و نمایش درمانی می شود. فاز اول این برنامه، هنر درمانی بود که از سال 94 شروع شد تا پایان سال 95 ادامه داشت و مراکز توانبخشی ذهنی روزانه زیر و بالای 15 سال را در 31 استان کشور آموزش دادیم و بر آن نظارت هم داشتیم و این آموزش ها در حوزه هنرهای تجسمی بود. در حوزه موسیقی درمانی نیز 23 استان را آموزش دادیم که البته استان بوشهر هنوز وارد پروژه نشده و احتمالا از ماه آینده وارد این فاز می شود. بعد از اتمام این دوره ما وارد فاز نمایش درمانی و استفاده از نمایش در توانبخشی معلولین در مراکز توانبخشی استان های کشور خواهیم شد.

 شاید تصور کنید که نمایش درمانی صرفا روی اختلالات رفتاری و درمان این گونه اختلالات خواهد بود اما به این صورت نیست و ما برای بالا بردن تمرکز، تقویت عضلات، تقویت گفتار، تقویت ماهیچه های بدن، حرکات چشمی و... از نمایش درمانی استفاده می کنیم. برنامه عمده دیگری را که آن را با انجمن تئاتر معلولین مطرح کردیم، اینست که انجمن دو مساله را سازماندهی خواهد کرد: یکی از آن ها سازماندهی برنامه های آموزشی است که ما با همکاری انجمن برای گروه‌های نمایشی مراکز توانبخشی اجرا خواهیم کرد و دیگر اینکه گروه های نمایشی معلولین را ثبت شوند. بدین معنا که گروه های نمایشی معلولین وارد این انجمن شده، عضو و ثبت می شوند به گونه‌ای که سازمان بهزیستی هم بتواند از آن ها حمایت کند. چراکه ما باید با گروه‌های ثابتی روبه رو باشیم که در طول سال آثار مختلف نمایشی را تولید می کند و تنها در زمان جشنواره فعال نیستند. از طرف دیگر می توانیم برای این گروه های ثبت‌شده زمینه اجراهای عمومی، تورهای نمایشی داخلی و خارجی و... را فراهم می کند و به این صورت گروه‌های سامان گرفته و هدایت‌شده، عمل می کنند.

 

بنابراین با اجرای فاز نمایش درمانی می توانیم انتظار داشته باشیم که آثار نمایشی معلولین به لحاظ کیفی مطلوب تر از قبل شده باشند؟

 یکی از اهدافی که ما در سازمان دنبال می کنیم، توانمندسازی افراد معلول است و این مهم زمانی اتفاق می افتد که زیرساخت های آن آماده باشد. یعنی تغییر نگرش اجتماعی رخ دهد. تغییر نگرش اجتماعی زمانی اتفاق می افتد که زمانی که تماشاگر وارد سالن می شود، یک تئاتر ببیند، هنر نمایش را ببیند. نه این که روی صندلی بنشیند و یک کار ضعیف تئاتری را ببیند آن هم تنها به این علت که بچه های معلول آن را اجرا می کنند و نگاه ترحم آمیز تماشاچی تقویت شود. این نگاه منجر به توانمند سازی نمی شود. اما وقتی یک کار با کیفیت و به اصطلاح فاخر ببیند، ذهن او درگیر نمایش می شود و حتی به دیگران نیز توصیه می کند که کار را ببینند. از نظر ما این مساله توانمندسازی بچه های معلولِ هنرمند است. اینکه جامعه توانمندی این معلول را دیده و پذیرش اجتماعی صورت گرفته است. ببینید! در زمان تمرین و در پسِ صحنه، روی تمرکز، تعاملات اجتماعی، تقویت عضلات و اندام ها و... فرد معلول کار می‌شود و زمانی که روی صحنه می آید ما باید یک کار تکنیکال و قوی ببینیم. در واقع ما در نمایش درمانی به دنبال همین مساله توانمند سازی و پذیرش اجتماعی هستیم.

 

 

سودابه زیارتی

 




مطالب مرتبط

نظرات کاربران