شاهین صیادی:
اگر از تکنولوژی روز دنیا استفاده نکنیم، آثاری موزه‌ای خواهیم داشت
در حاشیه برگزاری کارگاه «استفاده از قابلیت‌های صنایع روز در طراحی اجرا» که توسط شاهین صیادی، رئیس کمپانی «تکچراغ» در «هلیفکس» کانادا برگزار شد، گفتگویی را در ارتباط با موضوع این کارگاه و ضرورت استفاده از صنایع به‌روز دنیا در تئاتر انجام دادیم.
شاهین صیادی در یک خانواده تئاتری در آبادان متولد شد. از پنج سالگی در یک کمپانی تئاتری که پدرش شهید علی صیادی راه انداخته بود، شروع به فعالیت کرد. پدر وی معلم مدرسه در آبادان بود که در همان اوایل جنگ بر اثر حمله هوایی به شهادت رسید.
شاهین صیادی در یک فوریه 1985 به «هلیفکس» کانادا رفته و به‌عنوان راننده تاکسی مشغول به کار شد. سپس با همسر کانادایی خود ازدواج کرد و بعد از سال‌ها تلاش، توانست شرکت تئاتری خود را تاسیس کند.
او همچنین عضو یک هیات مذهبی در «هلیفکس» کانادا است. او فضای هنر و روشنفکری تئاتر را به هیات‌ها و ارزش‌های مذهبی پیوند زده است.
نمایش «شطرنج با ماشین قیامت» او که از رمان حبیب احمدزاده اقتباس شده است در صدر 14نمایش برتر سال 2014 کانادا قرار گرفته است. این نمایش با عوامل تماما کانادایی توسط شرکت «وان لایت تئاتر» در کانادا اجرا شده و کارگردان آن شاهین صیادی ایرانی است.
این نمایش در سی‌و‌دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اجرا شد.
صیادی معتقد به پیوند تکنولوژی با هنر نمایش است و باور دارد همان‌گونه که از تکنولوژی در حوزه‌های مختلف استفاده می‌شود، باید از فناوری‌های به‌روز دنیا در هنر نیز استفاده کرد:
شما استفاده صنایع روز در تئاتر را تا چه اندازه ضروری می‌دانید؟
اگر می‌خواهیم هم‌پای دنیا حرکت کنیم باید به این مساله توجه کنیم که جوانان ما به‌شدت درگیر با اینترنت هستند و از همین طریق نیز در ارتباط با تکنولوژی‌های به‌روز دنیا قرار می‌گیرند. بنابراین اگر ما از این قابلیت‌ها استفاده نکنیم، آثاری موزه‌ای خواهیم داشت و از هنر دور می‌شویم. ما هرزمان که از جوانان فاصله می‌گیریم از هنر دور می‌شویم به ویژه در تئاتر که این قابلیت را دارد که هنرهای دیگر را نیز در خود داشته باشد. من فکر می‌کنم چاره‌ای جز این نداریم که از صنایع روز دنیا در تئاتر استفاده کنیم.
شما از جایی می‌آیید که مرکز تئاتر دنیاست و با تئاتر مونترال در ارتباط هستید. آیا از صنایع روز در تئاتر دنیا هم استفاده می‌شود؟ اگر استفاده می‌شود، چه تاثیری بر ارتباط موثر و مفید مخاطب با آثار گذاشته است؟
استفاده از صنایع روز دنیا، صرفه‌جویی در زمان تولید اثر را به دنبال خواهد داشت، کار، بسیار زیباتر ساخته می‌شود که همین مساله بر گیشه تاثیر خواهد داشت و این‌که اشخاص جدیدی به‌کار گرفته می‌شود و به‌نوعی کارآفرینی در تئاتر ایجاد خواهد شد. در حال حاضر تعداد کارگردان‌های تئاتر که از قابلیت‌های صنایع روز در تولید آثارشان استفاده می‌کنند بسیار زیاد و در حال افزایش است.
فکر نمی‌کنید که شاید این نوع تخصص‌ها در تئاتر، بعد هنری تئاتر را زیر سوال ببرد؟
بله درسته است و موافقم. اما باید راه‌هایی را پیدا کنیم که بتوانیم هر دوی این مساله را داشته باشیم. یعنی همان حس و حالی را که قبلا داشتیم، بتوانیم حفظ کنیم زیرا اصل کار همان بعد هنری تئاتر است. اما من فکر می‌کنم همانطور که مثلا پیش از این از دستگاه‌های ساده نور استفاده می‌کردیم، حالا از نرم‌افزارها نیز استفاده می‌کنیم. من به‌عنوان یک ابزار به این نرم‌افزارها نگاه می‌کنم که کار را ساده و قابلیت‌های ما را بیشتر کرده است. اما اگر همین تخصص‌ها بخواهد سدی شود بین کارگردان و مخاطب، آن‌زمان باید راهی را پیدا کرد که از این اتفاق جلوگیری شود.
نرم‌افزار «کیولب» اختصاصا چند سال است که برای تئاتر نوشته و تولید شده؟
«کیولب» کمتر از 10 سال است که وارد عرصه شده ولی در 3سال اخیر پیشرفت زیادی کرده و قابلیت‌های زیادی به آن اضافه شده است. تا پیش از این تنها برای سیستم اپل بود اما در حال حاضر به‌روی سیستم‌های مکینتاش، ویندوز و... هم قابل اجراست. «کیولب» الان، هم ویدئو هم نور و هم صدا را بسیار سریع با لایه‌های مختلف به‌عنوان یک دستور به دستگاه‌های متفاوت فرستاده و اجرا می‌کند.
چرا تا این اندازه بر ضرورت استفاده از «کیولب» در تماشاخانه‌ها در ایران اصرار دارید؟
خب ما نمی‌توانیم با همان سیستم‌های قدیمی کار کنیم. به‌عنوان مثال، زمانی‌که یک نمایش خارجی قرار باشد که در یکی ازتماشاخانه‌های ایران اجرا داشته باشد، نمی‌تواند با آن سیستم‌ها کار کند و فکر می‌کنم همانطور که در همه حوزه‌ها از تکنولوژی استفاده می‌کنیم، در دنیای هنر نیز باید از آن استفاده کنیم. در این میان بازیگران نیز باید خود را به لحاظ فیزیکی در آمادگی کامل قرار داده و به‌روز باشند.
کارگاهی که در بوشهر برگزار شد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
استقبال هنرمندان تئاتر در بوشهر از این کارگاه بسیار خوب بود و در هر دو کارگاه از زمان مشخص‌شده هم طولانی‌تر شد. اشتیاق هنرمندان جوان تئاتر در این کارگاه زیاد بود و فکر می‌کنم اگر زمان بیشتری داشتیم، می‌توانستیم مسائل را بیشتر و بهتر مورد بررسی قرار دهیم.
شروع این دوره از کارگاه‌های خودتان در سفر به ایران را از جنوب آغاز کردید. چرا؟
من خودم جنوبی و اهل آبادان هستم و به بوشهری‌ها نیز نزدیکم. هشت استان را به من پیشنهاد کردند برای برگزاری کارگاه که من چهار استان جنوبی را انتخاب کردم.
کمی از گروه «تکچراغ» برای ما بگوئید.
حدود چهارده سال و نیم است که شرکت «تکچراغ» فعالیت خود را در «هلیفکس» کانادا شروع کرده است . سعی می‌کنیم که هر سال یک کار جدید را ارائه کنیم و در کنار آن، آثار دیگر هنرمندان را نیز حمایت کرده و در شهرمان اجرا می‌کنیم.
آخرین کار جدیدم «شطرنج با ماشین قیامت» بود و اقتباسی آزاد از رمان حبیب احمدزاده داشتیم. که استقبال بسیار خوبی در ایران و خارج از ایران از آن شده است. در این نمایش از همین نرم‌افزار «کیولب» استفاده کردیم.
کار جدید شرکت «تکچراغ» چیست؟
نمایش جدیدی به‌نام «عاشق» را کار می‌کنیم. داستان آن در جایی در ساحل خلیج فارس اتفاق می‌افتد و درباره خانواده‌ای است که قوس مروارید می‌روند و داستان عاشقانه‌ای است. با محسن شریفیان و حبیب مفتاح درباره موسیقی کار مشورت می‌کنم. زبان کار انگلیسی است و اگر زمینه برای اجرا در ایران مهیا بود حتما در ایران هم این نمایش را به روی صحنه خواهیم برد.
و صحبت پایانی شما؟
از همه دست‌اندرکاران برگزاری این کارگاه تشکر می‌کنم. همه چیز مرتب و منظم پیش رفت و انتظار من از بوشهر نیز همین بود. به‌طور کلی هر زمان که به بوشهر سفر می‌کنم بسیار خوشحال هستم و این به‌خاطر مردم مهمان‌نواز، خونگرم، هنردوست بافرهنگی ممتاز است.
گفتگو: سودابه زیارتی - جواد متین