امین چاهشوری در گفتگو با تئاتر بوشهر:
کارگردانها و بازیگرها حاضر نیستند برای اثری که متعلق به خودشان است هزینهای را بپردازند
امین چاهشوری عکاسی تئاتر را از سال ۸۷ آغاز کرده است. او بازیگری توانا و داور بازبین چندین جشنواره بوده است. چاهشوری در جشنوارههای مختلف تئاتری بهعنوان بازیگر، عکاس و ... حضور داشته و موفق به کسب موفقیتهای زیادی در این جشنوارهها شده است. او در جشنواره ۳۵ تئاتر فجر در سال ۹۵ نیز موفق به کسب عنوان برتر بازیگری مرد شد. با این حال، هرچند که هنرمندان تئاتر بوشهر بیشتر، او را بازیگری توانا میدانند اما نمیتوان از خلق عکسهای زیبای تئاتری او غافل شد.
سودابه زیارتی؛ تئاتر بوشهر با هدف آشنایی مخاطبان با عکاسان هنر تئاتر در استان بوشهر و پرداختن به نقاط قوت و ضعف این هنر ، سلسله گفتگوهایی را با عکاسان تئاتر بوشهر انجام داده است. آنچه در ادامه میخوانید، گفتگوی ما با امین چاهشوری(انول) است:
از چه زمانی به عکاسی تئاتر علاقمند شدید؟
من از سال 87 و با جشنواره تئاتر استانی در آن سال به عکاسی تئاتر روی آوردم.
فکر میکنید عکاسی تئاتر خبریست یا هنری؟
در وهله اول عکاسی تئاتر یک کار کاملا هنری است. عکاس تئاتر دست به خلق یک اثر هنری از قلب یک اثر هنری دیگر(نمایش) میزند. از خلاقیت و از دید خاص خود دکمهی شاتر را فشار میدهد تا بوسیله آن، تاثیرگذاری نمایش را بر بینندهای که آن اثر را ندیده است، انتقال دهد یا و نگاه خود را به مخاطبی که آن اثر را دیده نشان دهد. ولی از طرف دیگر عکاسی تئاتر برای خبررسانی و تبلیغات نیز استفاده میشود که صرفا اطلاعرسانی است و جنبهی خبری پیدا میکند. ولی خود عکس تئاتر یک اثر کاملا هنری است که نوع کاربردش در خبر متفاوت میشود. هرچند باز هم عکسهای هنری باعث جذب بیشتر مخاطب به سالن نمایش میشود. ولی در نهایت عکاسی تئاتر، یک چالش فوقالعاده و واقعی است حتی برای حرفهایترین افراد در عکاسی.
برای شما عکاسی تئاتر با سایر گونه سخن پایانی های عکاسی چه تفاوتی دارد؟
در عکاسی تئاتر، شما بهعنوان عکاس، بهطور غیر مستقیم هم یک عضو از گروه اجرایی هستید. شما هم باید تمرکز داشته باشید، باید چابک باشید، باید از نگاه خودتان دست به ثبت بزنید، باید خلق کنید؛ یک اتفاق پر از هیجان، سراسر انرژی و با سرعت عمل بالا در تصمیمگیری، انتخاب کادر و انتخاب لنز. یک لحظه غفلت و عدم تمرکز در عکاسی تئاتر برابر با فرار سوژه، موقعیت و نور از دست شماست.
برخی اوقات میبینیم صدای شاتر عکاسان حین اجرای تئاتر قطع نمیشود.معتقدم عکاس تئاتر اجازهی به رگبار بستن صحنه را با شات مداوم ندارد. از نظر من یک قاب را باید با تکشات گرفت نه مثل بعضی از دوستان دست از دکمهی شاتر برداشته نشود. یک اصل مهم در عکاسی تئاتر شات کم ولی ثبت ناب است.
چرا؟
به این علت که شات زیاد باعث بهمخوردن تمرکز گروه اجرایی و قطع ارتباط بین تماشاگر و اجرا است. حال اینکه در گونههای دیگر عکاسی شما آزاد هستید. شاید بگویید در گونه های دیگر هم همینطور است ولی من میگویم وقتی در یک صندلی ثابت و در یک محیط بسته به اسم سالن نمایش قرار گرفتید، این عوامل بیشتر خودش را نشان میدهد.
راز گره خوردن شما با تئاتر و عکاسی کردن از آن چیست؟ حس درونی شما را اغنا میکند؟ یا فارغ از مسائل تکنیکی دلایل دیگری دارد؟
ثبت حس در لحظه همیشه جذابیت خاص خود را دارد. این اتفاق در تئاتر، لحظهبهلحظه رخ میدهد. یک جعبه پر از حس. شادی، غم، اشک، فریاد، حرکت، رقص، در یک کلام زندگی در تئاتر جاری است و ثبت هر لحظه از این احساسات زندگی طعم خوش زندگی را در منِ عکاس بیشتر زنده میکند. وصف این حس بهخصوص بعد از دیدن چند شات عالی از یک تئاتر واقعا غیر قابل توصیف است: نور، حرکت حس، چیریک؛ واقعا بینظیره.
دوست دارید صحنههای تئاتر برای عکاسی بهتر و ثبت لحظات درخشان چگونه باشد؟
عکاسی تئاتر گونهای از عکاسی است که عکاس دخل و تصرفی در فضا ندارد. ولی وظیفهاش ثبت عالیترین لحظه از یک اثر هنری که در روبهرویش قرار دارد، است. در این عکس، عکاس باید در کمترین زمان ممکن کادر و نور را آماده کند و در بهترین لحظه، دکمهی شاتر را فشار دهد.
عکاسی تئاتر را از منظر علمی، پژوهشی هم پیگیری می کنید؟ منظورم ارتقا تئوریک خودتان است از طریق آموزش.
خوب مسلما پیشرفت در عکاسی، بهخصوص عکاسی تئاتر، تابع مطالعه و دیدن عکس است. هر چه عکاس بیشتر تکنیکها را با مطالعه و دیدن نمونه عکسها به دست بیاورد، بیشتر در خلق عکسهای ناب موفق خواهد بود. ولی این اتفاق را باید عکاس شخصا رقم بزند به این دلیل که در شهر ما هیچ اتفاق آموزشی، هیچ دوره تخصصی در مورد عکاسی تئاتر رخ نمیدهد.
بارزترین مشکلی که الان عکاسان تئاتر با آن دست به گریبانند چیست؟
در بوشهر اولین مشکل این است که مشخص نیست چه کسی عکاس اختصاصی تئاتر است.گاهی هر کس که دوربین دارد، وارد سالن تئاتر میشود و چون آگاهی نه به تئاتر دارد و نه عکاسی تئاتر، شروع به عکس گرفتن میکند. از نظر من، عکاسی تئاتر یه کار کاملا تخصصی است و صرف داشتن دوربین و بلدبودن عکاسی، شما را عکاس تئاتر نمیکند. این معضل در جشنوارهها کنترل میشود و عکاس تئاتر مشخص است. ولی واقعا در اجراهای آزاد این اتفاق مشکلساز میشود. شاید خودخواهی باشد ولی عکس غیرتخصصی به اصل قضیه عکاسی حرفهای تئاتر صدمه میزند تئاتر شهر ما آنقدر فضا و ظرفیت ندارد که هر کسی با هر عکسی از آن، گزارشی را منتشر کند.
مشکل بعدی خود کارگردانها هستند که تمام نگاهشان به عکاسی تئاتر، صرفا تبلیغات برای فضای مجازی برای اثرشان خلاصه میشود و بیشتر به این دید به عکس تئاتر نگاه میکنند. نه بیشتر نه کمتر و با جمله مشمئز کننده «چندتا عکس برامون بفرست بزاریم اینستاگرام امشب» حال عکاس را حسابی سر جایش میآورند.
منظورتان بیاهمیتبودن آنها به این هنر است یا هزینه آن؟
ببینید! بهنوعی هردو. نهتنها کارگردانها حتی بازیگرها هم حاضر نیستند برای اثری که متعلق به خودشان است و یا در آن نقش دارند هزینهای را بپردازند. در واقع عکس تئاتر را یک کار معمولی و بیاهمیت میدانند. و البته به لطف دوستان عکاس غیر تئاتری نیازشان برای عکس از اجرا تامین میشود و دیگر نیازی به هزینهکردن در این قسمت نمیبینند.
برای بهتر شدن مسیر برای عکاسان تئاتر و به ویژه اینکه علاقمندان بیشتری به این گونه عکاسی راه پیدا کنند، چه پیشنهاداتی دارید؟
آموزش و دیدن عکسهای متفاوت اجرایی و عاشق تئاتر بودن.
چه موقع برای عکاسی تئاتر راحتترید؟ در جشنوارهها یا اجراهای عموم؟
مسلما اجراهای آزاد، دست و بال شما برای عکاسی بازتراست ولی نمیشود از هیجانات عکاسی در جشنواره غافل بود.
خودتان از عکسهای کدام نمایشها بیشتر لذت بردید؟
خب این سوالتان یک جورهایی بی جوابست.
چرا؟
چون در هر اثر نمایشی که شما برای عکاسی میروید یک تعداد عکس خوب و یک تعداد هم معمولی هستند و من به شخصه از اکثر عکسهایم در هر اجرا لذت میبرم. ولی این حس موقت است. شما هر اجرا از اجرای قبل باید عکسهای بهتری بگیرید، در غیر اینصورت پیشرفت نکردهاید. وقتی بعد از یک سال پروندهی عکاسی یکسالهات را با سال قبلش مقایسه میکنید تازه متوجه تغیرات میشوید که چقدر کاراهای قبل نسبت به امسال ضعیفتر بودند و این قضیه همیشه باید ادامه داشته باشد. هر اجرا بهتر از اجرای قبل.
رونق عکاسی تئاتر در مقایسه با دیگر نقاط دنیا را چطور ارزیابی میکنید؟
خب عکاسی تئاتر ارتباط مستقیم دارد با اجرای تئاتر. عکس تابع اجراست. هر وقت اجراهای نمایش در کشورمان به آن شرایط حرفهای چه در طراحی صحنه، طراحی نور، کارگردانی و بازیگری برسد خوب مسلما عکاس تئاتر نیز میتواند عکسهای حرفهایتر و تاثیر گذار تر را ثبت کند.
اگر سوال یا نکتهای در این گفتگو جا مانده، شما اضافه کنید...
فکر میکنم سوالاتتان کامل و دقیق بودند و من همه حرفم را در جوابهایم زدم. ولی عکاسی تئاتر واقعا عشق میخواهد و یک کار کاملا تخصصی است. امیدوارم روزبهروز تئاتر پیشرفت کند تا عکاس تئاتر هم برای خلق عکسهای ناب در مضیقه نباشد.