قاسم حسینی کارگردان حاضر در جشنواره تئاتر بوشهر
هر رخدادی که موجب تولید تئاتر شود مبارک است
ایران تئاتر-سودابه زیارتی: قاسم حسینی، کارگردان و نویسندۀ نمایش «کاغذ کال»، در گفتگویی که به بهانه برگزاری جشنوارۀ سی و سوم بوشهر با او انجام دادم، می‌گوید: غالباً از جشنواره زدگی به‌عنوان یک معضل نام برده می‌شود اما من فکر می‌کنم هر رخداد که موجب تولید تئاتر شود امری است مبارک.
نمایش «کاغذ کال»، یکی از هفت نمایش حاضر در سی و سومین جشنواره تئاتر استانی بوشهر است که در شهر دیر به روی صحنه می‌رود. این دوره از جشنواره به‌صورت غیرمتمرکز در پنج شهر استان بوشهر برگزار می‌شود. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفتگویی است که با کارگردان این نمایش انجام شده است. او در بحشی از این گفتگو درباره شیوه برگزاری این دوره از جشنواره معتقد است که تئاتر متمرکز در یک شهر، خلاصه‌کردن خروجی فرهنگ در یک جغرافیای خاص است. سید قاسم حسینی نویسنده نمایش «در دهانم حرف بزن» نیز بود که عبدالزهرا محمودی آن را کارگردانی کرده بود و اثر برگزیده سی و یکمین جشنواره تئاتر استان بوشهر شد و به سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر راه یافت و در دو بخش نامزد دریافت جایزه شد.
در مورد «کاغذ کال» و دلیل انتخاب آن بگویید؟
«کاغذ کال» سومین تکه از تریلوژی دیّر است. روایتی بر پایه خیال ازآنچه که در دهه چهل این اقلیم روی داده. آنچه این نمایش دنبال می‌کند بخشی از پرسشی است که هویت کارهای من است. پرسشی سهل و سخت: «وقتی ما نبودیم چه ماجراهایی روی داده؟». ریزبین‌ترین مورخان با اسناد جامع و معتبر نمی‌توانند از شبی بگویند که نادر پستوی عمارت به چه فکر می‌کرد؟ عباس میرزا شب قبل از مرگ به کجا و چرا خیره شد؟ روایت درونیات، کاری ناممکن است. سعی‌ام بر این بوده که نوشته‌هایم تاریخی باشد از درونیات آن، نه بر اساس کشف افراد بلکه کشف درونیاتم در مواجهه با گذشته. با این توضیح شاید قاعده «کاغذ کال» قابل فهم‌تر باشد. نوعی تضاد با تاریخ برای رسیدن به وجوه انسانی آن. این نفی رسالت تاریخی به هیئتی دیگر در راستای شکل‌گیری درام است. جایی روایت تاریخی، جذابیت دراماتیک‌کردن روایت را ندارد. شما ناچارید به اسب رستم دو بال بدهید یا سهراب را از رزم با پدرش آگاه بسازید. «کاغذ کال» مترادف این نمونه‌هاست.
در پروسه‌ی تولید تا ارائه نمایش به جشنواره با چه چالش‌های اساسی و مهمی مواجه بوده‌اید؟
برای من لحظه‌به‌لحظه‌ی ساخت «کاغذ کال» پیشامد بود. معضل اول، آغاز تمرینات با یک‌چهارم پیکره اصلی نمایشنامه بود. رفته‌رفته معضلات فنی هم اضافه شد؛ اما درمجموع از پروسه کلی کار رضایت دارم.
سطح کیفی جشنواره تئاتر استانی بوشهر را در این دوره و دوره‌های گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
باید پذیرفت که بحران همه‌گیری به روی تمام وجوه زندگی اثر منفی گذاشته. تئاتر که جای خودش را دارد؛ اما شخصاً سعی‌ام بر این بوده که اثرات منفی را از کارم دور کنم.
جشنواره‌ی غیرمتمرکز!! نظر شما چیست؟
تئاتر متمرکز در یک شهر، خلاصه‌کردن خروجی فرهنگ در یک جغرافیای خاص است. هرگونه تمرکززدایی از این امر، باعث همگانی شدن اثر، نیت تولید و محتوای هنری خواهد شد.
در نظر گرفتن چه نکاتی را برای برگزاری باکیفیت جشنواره ضروری می‌دانید؟
تنها مشکلی که من را از خروجی جشنواره کمی نگران می‌کند عدم تبادل‌نظر بین تیم داوری و تولیدکنندگان است. البته پاسخی برای این ایده وجود دارد که به ماهیت جشنواره برمی‌گردد اما به نظر من زمانی این حرف در خصوص فستیوال‌های ما صادق است که بتوانیم آن را هم‌ردیف فستیوال‌های جهانی بدانیم. اگر بخواهیم کمی بدون تعارف حرف بزنیم باید نسبت به واقعیات موجود پیرامونمان تصمیم بگیریم. من فکر می‌کنم این فکر می‌تواند بخشی از پله ارتفاع سطح جشنواره‌هایمان باشد.
تأثیر برگزاری جشنواره استانی در رونق تئاتر تا چه اندازه مؤثر است؟
غالباً از جشنواره زدگی به‌عنوان یک معضل نام برده می‌شود اما من فکر می‌کنم هر رخداد که موجب تولید تئاتر شود امری است مبارک. جشنواره هم یکی از آن‌هاست. خوشبختانه شرط الزام اجرای عموم برای ورود به جشنواره به تعمیم آثار کمک می‌کند.
تیم داوری جشنواره باید دارای چه ویژگی منحصربه‌فردی باشد؟
شما در تیم داوری با چند «فرد» روبرو هستید. نمی‌توان فردیت را از ایشان گرفت. در دلخواه‌ترین شکل، شما شاهد سلایق فردی خواهید بود؛ بنابراین نوعی جزم‌اندیشی است اگر بخواهید تفسیر به رأی داوران را بگیرید بنابراین به نظرم تنها حضور سلیقه‌های مختلف در تیم داوری می‌تواند یاری‌دهنده باشد.
