یادداشت قاسم تنگسیرنژاد به بهانه برگزاری جشنواره تئاتر فجر استانی در بوشهر
برگزاری جشنواره تئاتر فجر در بوشهر، اتفاق مثبتی است؟
آنکه گفت آری، آنکه گفت نه!
برگزاری جشنواره تئاتر فجر در بوشهر اتفاق مثبت و قابل دفاعی است. ضمنا با نگاهی به تجربه نسبتا موفق برگزاری این جشنواره در سال گذشته و روند رو به رشد تئاتر استان بوشهر در سال های اخیر، میتوان گفت بوشهر محل مناسبی برای میزبانی این رویداد است. گرچه لازم است در زمانی مناسب به نواقص احتمالی و روند بهبودی آن در سالهای آینده پرداخت، که یقینا از حوصله این یادداشت کوتاه خارج است.
برای دومین سال پیاپی یکی از بخشهایِ جشنواره بینالمللی تئاتر فجر از 11 الی 14 دیماه در بوشهر برگزار شد و 4 نمایش از استانهای تهران، اصفهان، بوشهر و چهارمحال و بختیاری بهروی صحنه رفت. این اتفاق یک بار دیگر این سوال را مطرح کرده که آیا برگزاری جشنواره تئاتر فجر، در بوشهر اتفاق مثبتی است یا خیر؟
از یک جنبه میتوان این اتفاق را مثبت انگاشت. از این جهت که، به تئاتر استان بوشهر اعتبار و ارزش ویژهای خواهد بخشید. طبیعتا حضور مسئولان، دستاندرکاران و همچنین چند کارگردان شناخته شده تئاتر کشور اتفاق کمنظیری است. این حضور چه بسا در آیندهای نزدیک باعث جلب توجه بیش از پیش محافل تئاتری در مرکز کشور به تئاتر بوشهر گشته و نام آن را بیش از پیش بر سر زبانها بیاورد. وقوع این اتفاق با توجه به راهیابی چند نمایش از بوشهر به جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، قریب به یقین است. اساسا وجود جشنوارههای هنری بهطور عام و جشنوارههای تئاتری به شکل خاص، در سراسر جهان امری مطلوب و واجد مزیتهای پرشماری است. رقابت گروهها، تبادل افکار، دیدن آثار همدیگر، حضور صاحبنظران و منتقدان باعث ایجاد پل ارتباطی فکری و چه بسا شکلگیری و تولید نمایشهای مشترک زیادی شود. برخی بر این باور هستند همین تعداد مزیت، برای متقاعدشدن جهت برگزاری چنین جشنوارهای کافی است و در صورتی که این مزایا به وقوع بپیوندند، مسئولان نمایشی استان به هدف و انتظار خود از این جشنواره رسیدهاند.
از طرفی بعضیها معتقدند هزینهکردن اعتبارات در نظر گرفته شده برای این جشنواره در زمینههای مختلف دیگری از جمله زیرساختهای تئاتری، حمایت از گروهها در جهت تقویت اجراهای عمومی، برگزاری کارگاهها و کلاسهای آموزشی با حضور اساتید برجسته و تقویت انجمنهای نمایشی سراسر استان از لحاظ مالی، میتواند پر ثمرتر از برگزاری این جشنواره باشد. مسلما این نظر نیز قابل تامل هست و میتواند مورد بحث و واکاوی قرار گیرد. استان بوشهر از لحاظ زیر ساختها در بسیاری از شهرها با مشکلات فراوانی روبهروست. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر نیز، دلیل عدم تغییر – یا کُندی سرعت تغییر- در این حوزه را کمبود اعتبار اعلام میکند. در بسیاری از شهرها برگزاری جشنواره، کارگاه یا کلاس به همت هنرمندان همان شهرها و با تحمل مشقتهای بسیار برای تامین بودجه همراه است. این کمبود بودجه به برخی شهرها - که توجه کمتری به آنها میشود- آسیب زده، باعث رکود و ایجاد مشکل گردیده و نارضایتی هنرمندان را در پی داشته است. البته این نارضایتی، تنها مختص هنرمندان تئاتری نیست و یا مختص هنرمندان استان بوشهر نیست. بلکه اتفاقی است که کم و بیش هنرمندان سراسر کشور با آن دست و پنجه نرم میکنند.
ضمن احترام به نظر دوم و لزوم بررسی و برنامهریزی مناسب در این زمینه، برگزاری جشنواره تئاتر فجر در بوشهر اتفاق مثبت و قابل دفاعی است. ضمنا با نگاهی به تجربه نسبتا موفق برگزاری این جشنواره در سال گذشته و روند رو به رشد تئاتر استان بوشهر در سال های اخیر، میتوان گفت بوشهر محل مناسبی برای میزبانی این رویداد است. گرچه لازم است در زمانی مناسب به نواقص احتمالی و روند بهبودی آن در سالهای آینده پرداخت، که یقینا از حوصله این یادداشت کوتاه خارج است. بدون تردید میتوان اظهار داشت جشنواره تئاتر فجر امسال در بوشهر مفیدتر و پر بارتر از این رویداد، در سال گذشته است. حداقل دلیل این ادعا، وجود دو کارگاه آموزشی با حضور دو تن از حرفهایهای تئاتر ایران در داخل و خارج کشور هست که فرصت بهرهمندی هنرمندان تئاتر استان از دانش و تجربیات آنها، اتفاقی نیست که بهراحتی قابل تکرار باشد. گرچه تعداد کم نمایشهای اجراشده در این جشنواره قابل نقد است و انتظار میرود در سال آینده نمایشهای بیشتری حضور پیدا کنند.
در مجموع و با یک نگاه کلی، میتوان گفت برگزاری جشنواره تیغی دو لبه است که با اندکی لغزش میتواند از یک رویداد مثبت، به اتفاقی منفی تغییر شکل دهد. توجه، تامل و حساسیت در برگزاری این گونه جشنوارهها میتواند چنان اتفاق مثبتی باشد که بتوان از نواقص موجود در استان به واسطه کمبود بودجه صرف نظر کرد. گرچه تاکنون اتفاقی مثبت بوده اما فراموش نکنیم چه بسا ورق برگردد!